Paassymbolen: Het ei, De haas, Het paasvuur, De Paaskaart, De Palmpasenstok


Net als andere feesten is ook Pasen een feest vol symboliek. De paashaas, het ei en de paasvuren zijn een paar van de bekendste voorbeelden. Waar hebben we deze symbolen eigenlijk aan te danken? VanHarte ging op onderzoek uit.

Het ei

Het maakt niet uit of je de heidense of christelijke versie van het feest voor ogen hebt. Het ei is bijna overal ter wereld symbool van de opstanding en dus hét symbool voor Pasen.

Al eeuwen lang worden eieren beschilderd. Vroeger kleurde men eieren in de kleuren van het altaar en liet men ze in de kerk wijden. Vanuit niet-christelijk oogpunt waren de heldere kleuren waarmee eieren werden beschilderd een weerspiegeling van het zonlicht in de lente.

Er werden vroeger al eierrolwedstrijden gehouden en eieren werden uitgewisseld tussen geliefden of (in de Middeleeuwen) aan bedienden cadeau gedaan. En nog steeds zijn eierspelletjes een leuke, ontspannen ‘opleuking’ van het Paasontbijt.

Het verstoppen van eieren hebben we te danken aan de oude gewoonte om eieren in akkers te begraven om deze vruchtbaar te maken. Nog steeds staan ouders op Paaszondag voor dag en dauw op om eieren te verstoppen die de kinderen even later met veel plezier en fanatisme mogen zoeken.

De haas

De paashaas is wel een heel bijzonder dier. Niet alleen is hij onzichtbaar, maar ook zou hij een gouden vacht hebben. Niet zo vreemd dat over zijn ontstaan verschillende verhalen de ronde doen. Net als het ei, is de haas – vanwege zijn voortplantingsdrang – te zien als vruchtbaarheidssymbool. Het was niet voor niets een van de symbolen van de vruchtbaarheidsgodin Isjtar. Het konijn had voor ons wellicht meer voor de hand gelegen. Dit diertje werd echter pas in de Middeleeuwen in ons land gesignaleerd.

Een ander varhaal vertelt dat de paashaas eigenlijk een vogel is die zich zo had misdragen, dat hij voor straf in een haas werd veranderd. Nu mag hij nog maar één keer per jaar eieren leggen, die hij goed moet verstoppen. De meest logische verklaring lijkt wel te zijn dat eieren die door vogels in verlaten hazenlegers werden gelegd, per ongeluk werden aangezien voor ‘hazeneieren’.

Het eerste eetbare paashaasje werd begin 1800 in Duitsland gemaakt van deeg en suiker. De Paashaas werd door Duitse immigranten in de achttiende eeuw meegenomen naar Amerika. In die tijd bouwden kinderen een nest waarin de Paashaas zijn eitjes kon achterlaten.

Het paasvuur

Het paasvuur stamt uit de heidense oorsprong van ons Paasfeest. Vroeger werden op heuveltoppen vuren aangestoken om de demonen van de winter te verjagen. Vuur staat al eeuwen lang symbool voor reiniging en vruchtbaarheid.

De Paaskaart

Of het een Paassymbool is of wordt, is niet bekend, maar feit is wel dat ieder jaar steeds meer kaarten worden verstuurd. Wilt u de familie- en/of kennissenkring dit jaar verrassen met een zelfgemaakte Paaskaart, kijk dan op Creasyl’s kaartenpagina.

De Palmpasenstok

De Palmpasenstok heeft de vorm van een kruis en wordt met een aantal traditionele symbolen versierd. Allereerst de groene takjes (meestal buxus). Deze verwijzen naar de intocht van Jezus, die op een ezeltje Jeruzalem binnen reed. Hij werd hierbij ingehaald door mensen die hem met palmtakken toezwaaiden. Ronde vormen (kransen) mogen niet ontbreken, als symbool van de kringloop van het jaar en van het leven. Van oudsher zit er zelfs een hoepel om de stok.

Bovenop de stok wordt een haantje van brooddeeg geprikt. De haan is het symbool van Jezus: hij kraait als de zon opkomt, maakt je wakker en vertelt je dat het licht eraan komt. Bovendien draaien haantjes op kerktorens hun snavel tegen de wind: een vogel met durf. Een andere verklaring is dat het haantje verwijst naar Petrus. Voordat de haan kraaide had hij drie keer gezegd dat hij Jezus niet kende. Deeg is daarnaast een teken van leven en kiemkracht. Het snoep dat tenslotte aan de stok wordt gehangen, geeft aan dat Palmpasen een feest is.

Een andere plausibele verklaring van de symboliek van de Palmpaasstok is dat deze verwijst naar de Goede Week:

  • Goede Vrijdag: het houten kruis
  • Palmpasen: de palmtakjes
  • Witte Donderdag: de broodkip (het breken en delen van het brood bij het laatste avondmaal)
  • Pasen: eieren als teken van nieuw leven

Lees ook hoe u zelf een Palmpasenstok maakt

Vanharte

Vanharte is de grootste en meest bekende feestsite van Nederland. Bij ons vind je informatie over alle bekende en minder bekende feestdagen en feesten.

Recente artikelen