Sint Maarten wordt gevierd op 11 november. Het is een feest van goedheid en deemoed. Kinderen gaan op deze dag met lantaarns langs de deuren en vragen om een snoep of fruit. Sint Maarten wordt niet in heel Nederland gevierd. Vooral in de uiterst zuidelijke en noordelijke provincies, Drenthe, Overijssel en plaatsen met een Maartenskerk is het feest een traditie.
De oorsprong
Heel vroeger (in het jaar 316) leefde er in Hongarije een man, genaamd Martinus. Hij was een ridder in dienst van de koning. Toen hij met een groep soldaten naar Frankrijk reisde, kregen ze heel slecht weer. Het regende, het werd koud en het ging vriezen. De mannen waren te paard en wilden zo snel mogelijk naar de volgende stad gaan. Daar wilden zij aankomen voordat de poorten sloten. Alle mannen behalve Maarten zetten er flink de vaart in. Maarten reed rustig verder, hij spaarde zijn paard. Het weer werd steeds slechter en Maarten kwam in een sneeuwstorm terecht.
Toen Maarten eindelijk bij de stadspoort aankwam, trof hij er een man aan die in lompen gekleed was. Deze man had het erg koud en zou de nacht zo niet overleven. Maarten zag dat en scheurde zijn eigen warme mantel in tweeën. Een helft gaf hij aan de man, de andere helft hield hij zelf.
Maarten’s vrienden zaten al lang in de herberg en schaamden zich een beetje, omdat zij doorgereden waren. Zeker toen zij ontdekten dat Maarten zijn halve mantel had weggegeven. In die nacht had Maarten een droom. Hij zag Christus met zijn halve mantel om. Dit maakte zoveel indruk, dat Maarten het leger vaarwel zei en zich geheel wijdde aan de kerk. Hij werd duiveluitdrijver en later zelfs bisschop van Tours (Frankrijk). OP 11 november 397 overleed hij en werd Tours een soort bedevaartoord. Hij werd al snel heilig verklaard, er werden kerken naar hem genoemd en op zijn sterfdag werd het Sint-Maartensfeest in het leven geroepen.
Maarten was een echte weldoener. Hij dacht alleen aan de mensen die het slechter hadden dan hij. Hij deelde alles wat hij had. Wilt u meer lezen over Sint Maarten? Lees dan eens deze boeken:
Sint-Maarten is ook deels terug te voeren op een lichtfeest: de Germaanse lichtvuren. Nog worden op sommige plaatsen met Sint-Maarten grote vuren ontstoken.
Zie verder onze praktijkpagina’s voor meerdere tips en achtergrondverhalen
De Sint Maarten-viering
Het Sint Maartenfeest begon als een feestdag binnen de kerk. Later gingen arme mensen op 11 november bij boerderijen langs. Hier was rond deze tijd vaak volop eten omdat er net was geslacht en geoogst. Zo kregen ze wat extra’s voor de winter. Nog later werd het een echt kinderfeest met mooie lampionnen en veel liedjes. Eigenlijk heeft het in zijn uitvoering wel iets weg van Halloween.
De kinderen van redactrice Margreet vierden Sint Maarten toen zij in Weert woonden: “In Limburg gaan kinderen als het donker wordt langs de deuren. Zij hebben dan een lampion of een uitgeholde suikerbiet met een lichtje er in bij zich. Als de deur open gaat, zingen zij een Sintemerte-liedje en krijgen dan snoep of fruit.
Een van die liedjes was:
Sintemertens veugelke
Haet n roëd keugelke
Haet n blauw stertje
Danke Sintemerte.
Onze kinderen deden het eerste jaar niet mee. En o, wat schaamde ik mij, omdat ik die avond natuurlijk niets in huis had. Dat is me nooit meer overkomen. Nadat de kinderen de deuren langs waren geweest, ging het in optocht naar het vuur. In elke wijk was een grote stapel hout neergelegd. Snoeiafval, pallets, als het maar brandde. Deze vuren werden ontstoken en de hele buurt trok daar naartoe. Als je geluk had was Sint-Maarten er zelf te paard bij.
Op school werd er ook aandacht aan besteed. Het verhaal werd voorgelezen en de kinderen maakten zelf een mooie lampion. De mooiste zijn toch de uitgeholde suikerbieten. Een moeilijk karweitje, omdat een biet nogal hard is. Maar vroeger hadden ze niets anders.
In Weert is er een scoutinggroep, Scouting Sint Maarten. Deze groep hield elk jaar een viering voor de jeugd. Het hele Sint-Maartenverhaal werd nagespeeld en de kinderen hadden later bij de blokhut een vuur, warme chocolademelk en wafels.”
Tegenwoordig ligt het accent op het langs de deuren gaan. Dus als u woont in een streek waar Sint Maarten gevierd wordt, is er op 11 november maar een ding belangrijk: haal voldoende fruit en snoep in huis. U kunt de kinderen niet voor niets aan de deur laten komen!
- Leven met het jaar – Christiane Kutik, Ineke Verschuren, ISBN 90-623-8366-1
- Het leven van Sint Maarten – S. Severus, ISBN 90-209-3225-X