Doopfeesten – Vanharte

Dopen staat bol van tradities en symbolen. Dat is niet zo vreemd wanneer u zich bedenkt dat het dopen al net zo lang bestaat als er kerken zijn. Maar waar komen deze symbolen en tradities vandaan en hoe worden ze tegenwoordig gebruikt? Daarin verdiepen we ons op deze pagina. Het doopvont Terwijl de eerste Christenen doopten door onderdompeling in rivieren, fonteinen, of in de zee, gebruikte men in de derde eeuw een poel of bad in een speciaal badhuis. In de twaalfde eeuw werd de kinderdoop steeds gebruikelijker. Door overgieten was slechts een klein bad nodig en langzamerhand is men overgestapt op het gebruik van een doopvont in de kerk. Dit is een grote bak, soms op een dikke poot, waarin wijwater zit. Vroeger moest een kindje binnen drie dagen worden gedoopt, omdat de kindersterfte hoog was. Tegenwoordig wacht men soms drie maanden of nog langer. Peter en meter In de zesde eeuw werd het peetouderschap ingevoerd. Dit waren twee mensen, de peter en meter, die antwoord konden geven op de doopvragen in plaats van de dopeling. Zo kon de pasgeboren baby getuigen van zijn of haar geloof en daarmee dus worden gedoopt. Tegenwoordig is het niet meer altijd de peter of meter die de vragen beantwoordt. Moeder en vader doen het nu vaak zelf. Vroeger kon dit niet omdat het kind werd gedoopt terwijl moeder nog in het kraambed lag. Doopkaars De doopkaars wordt aangestoken aan de paaskaars en brandt tijdens het dopen. Naderhand wordt de kaars aan de ouders meegegeven naar huis. Het is een herinnering aan het doopsel, soms wordt hij weer in de kerk gebrand, bijvoorbeeld met het Vormsel of bij het huwelijk en soms ook op een verjaardag of de naamdag van het kind thuis. Doopnamen Bij het doopsel krijgen de kinderen meestal een aantal doopnamen. Dit zijn soms namen van heiligen. De bedoeling is dan dat deze heiligen het kind zullen beschermen. De meeste kinderen krijgen drie voornamen: de echte voornaam, aangevuld met de namen van peter en meter. Doopjurk De dopelingen gingen in de begintijd (bijna) naakt te water en kregen na hun doop een doopkleed. Een wit kleed dat aangaf dat de persoon nu bekleed was met Christus in een nieuw leven. Daar hebben de Roomse en Protestantse kerken de zogenaamde doopjurk aan overgehouden. Sinds de negentiende eeuw draagt de baby bij het doopsel een lange witte doopjurk versierd met strikjes en veel kant. Vaak is de doopjurk al heel lang in een familie en worden alle nieuwe familieleden in deze jurk gedoopt. De vorm van de doopjurken loopt parallel aan de heersende mode. Vaak wordt de doopjurk gemaakt van de trouwjapon van de moeder. Zo hebben de doopjurken aan het begin van de negentiende eeuw een verhoogde taille, net als de japonnen van de vrouwen in die tijd. De geborduurde motieven zijn uiterst verfijnd. In het midden van het rokgedeelte, langs de zoom aan de onderkant, op het bovenlijfje en de kop van de mouw zit borduursel. De rest van de doopjurk is meestal onversierd. Dat is geheel anders in het laatste kwart van de negentiende eeuw. De doopjurken zijn van onder tot boven uitbundig voorzien van vele stroken kant , afgewisseld met geborduurde stroken. Het gebeurt nogal eens dat doopjurken in de loop der tijd versteld of veranderd zijn. Bijvoorbeeld omdat er delen kapot gegaan zijn. Wie nog een doopjurk bezit, kan eens kijken of alle onderdelen van de jurk wel bij elkaar horen. Soms is de versiering van het bovenlijfje anders dan die op het rokgedeelte. Kaartjes Vóór deze eeuw werden weinig geboortekaartjes rondgestuurd. Dat gebeurde vanaf 1870-80 al wel bij rijke families. Pas vanaf 1920 begon de gewoonte zich te verspreiden. En sinds kort is er een nieuw medium bij voor de aankondiging van een geboorte: internet.